علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن

ذهن اندیشمندان همیشه درگیر سؤالاتی درباره ی خود، دیگری، محیط و روابط میان آن ها بوده است. فیلسوفان یونانی و پیشینیان آن ها همواره سعی در ارائه ی جهان بینی ای داشتند که بتواند روابط انسانی، تأثیرات محیط و نظام زندگی جمعی را توضیح دهد.  مفهوم آرمانشهر که توسط افلاطون تبیین شد، تجلی گاه جامعه ی ایده آل و منظمی است که زندگی در آن انسان را سعادتمند می کند.  فلسفه این اندیشه های کلی را در خود جای داده بود. با گذشت زمان و پیشرفت علوم طبیعی، علوم انسانی نیز به سمت تخصصی تر شدن و انسجام یافتگی حرکت کرد. همزمان با شروع دوران روشنگری در اروپا توجه بیشتری به علومی مثل تاریخ، فلسفه، سیاست و... معطوف شد.

 انقلاب صنعتی و انقلاب فرانسه را می توان نقطه ی شروع علوم اجتماعی و جامعه شناسی به طور خاص دانست. این انقلاب ها موجب تغییراتی اساسی در امور سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و به تبع اقتصادی شدند و این تغییرات بزرگ باعث به وجود آمدن جامعه شناسی، علمی که جامعه را توصیف و تبیین می کند، گردید. نیز جنگ های جهانی اول و دوم و اتفاقاتی که در قرن اخیر میان کشورها در این دوران افتاد، نقش علوم اجتماعی را محسوس تر کرد.

علوم اجتماعی همواره در تلاش برای ارائه ی الگویی برای جامعه بوده است که در آن انسان ها بتوانند آزادتر زندگی کنند. این علم به دنبال یافتن راه هایی که جامعه انسانی بتواند شیوه ی زندگی کنونی اش را بهبود ببخشد.

کتاب «علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن» به بررسی روند شکل گیری و تکوین علوم اجتماعی می پردازد و نقش سایر علوم انسانی و طبیعی را در پیدایش علوم اجتماعی شرح می دهد. همچنین رویکرد های مهم جامعه شناختی را به طور مختصر توضیح می دهد.

این کتاب در پنج بخش ارائه گردیده است. بخش پنجم این کتاب به گفتگوی محمدرضا عاشوری با دکتر احسان نراقی درباره ی تحولات علوم اجتماعی در سه دهه ی اخیر اختصاص داده شده است.  

 

بخش اول: علوم اجتماعی و جهان بینی های عمومی: 1- دانش اجتماعی در مراحل نخستین  2- علوم تدقیقی و دانش های اجتماعی  3- انسان به عنوان دایر مدار هستی  4- جنبش های فکری فلسفی

بخش دوم: علوم اجتماعی در حال تکوین: 1- انق