
مقالات خلیل ملکی،پنج جلدی
نویسنده: خلیل ملکی
ناشر: اختران
موضوع: حزب توده
قطع: وزیری
نوع جلد: زرکوب
سال چاپ: 1401
نوبت چاپ: 2
تعداد صفحات: 10854
ناشر: اختران
موضوع: حزب توده
قطع: وزیری
نوع جلد: زرکوب
سال چاپ: 1401
نوبت چاپ: 2
تعداد صفحات: 10854
اشتراک
خلیل ملکی (۱۲۸۰ در تبریز - ۱۳۴۸ در تهران) از سیاستمداران معاصر ایرانی و از گروه ۵۳ نفر از رهبران حزب توده بود که بعدها از حزب توده منشعب شد. همچنین او از افراد تشکیل دهندهٔ جبههٔ ملی اول بود. او در ملی شدن نفت فعالیت داشت و در این دوران رهبری حزب نیروی سوم را بر عهده داشت. او علیرغم داشتن اختلاف عقیده با دکتر مصدق در بسیاری مسائل، تا پایان کار وی در شمار یاران نزدیک وی ماند اما پس از کودتای ۲۸ مرداد طی بیانیهای این واقعه را تنها تغییر دولت خواند.
ملکی تا سه سال بعد از جدایی دردناکش از حزب توده، فعالیت سیاسی نداشت. اما با بالا گرفتن منازعات بر سر ملی کردن صنعت نفت در اواخر دهه ۲۰ (دهه ۴۰ میلادی)، ملکی تصمیم گرفت دوباره وارد عرصه شود. او این کار را قبل از هر چیز به تشویق جلال آلاحمد انجام داد. سابقه رفاقت و صمیمیت جلال آل احمد با خلیل ملکی، البته مربوط به ماجرای انشعاب در سال ۱۳۲۶ است، ولی این روابط به تدریج گستردهتر و عمیقتر شد تا رسید به زمانی که جلال آل احمد علاوه بر کار تدریس، با روزنامه شاهد که توسط مظفر بقایی کرمانی و حسین مکی اداره میشد، همکاری داشت، یعنی حدود سالهای ۱۳۲۸ و ۱۳۲۹. در آن موقع، جلال آل احمد مقالاتی را برای چاپ در روزنامه شاهد از خلیل ملکی میگرفت و همین موضوع باعث آشنایی و نزدیکی خلیل ملکی با مظفر بقایی و بازگشتش به عرصه سیاست شد مظفر بقایی کرمانی در آن موقع، یک چهره سیاسی سرشناس ضد کمونیست و جنجالی بودو ملکی هم در همان ایام به درخواست جلال آل احمد به او پیوست. آنها سپس با هم حزب زحمتکشان ملت ایران را تأسیس کردند. برنامه آنها دفاع از دولت محمد مصدق و مبارزه با کمونیستها بود. جلال آل احمد در بقیه عمر ملکی نیز دوست و مدافعی خستگی ناپذیر و قابل اعتماد برای او بود.
حزب زحمتکشان برای حدود یک سال در زمینه جذب توده مردم و توانایی بسیج آنها برای حمایت از دولت مصدق با حزب توده برابری میکرد. اما مجموعهای از اتفاقات به اختلافات فزاینده ملکی و بقایی دامن زد. بقایی هر روز بیشتر از مصدق دلزده میشد و از آنچه بیشتر شدن جنبه استبدادی حکومت مصدق میخواند انتقاد میکرد. اما ملکی در حمایت از مصدق راسخ بود.