تاریخ بیداری ایرانیان،دو جلدی

بيشتر كتاب شامل خاطرات روزانه ناظم‌الاسلام از ذيحجه ۱۳۲۲ تا رجب ۱۳۲۷ قمريمي باشد او در اين كتاب نقطه شروع ترقي ايرانيان را دوران صدارت اميركبير دانسته و ناصرالدين شاه و مظفرالدين شاه را پادشاهاني دمدمي مزاج و ساده‌لوح معرفي كرده است. ناظم الاسلام سبب تأليف تاريخ بيداري ايرانيان را عاري بودن كتب تاريخي ايران از جنبه هاي عبرت آموز براي آيندگان ذكر كرده و نوشته است كه پيوسته در اين انديشه بوده كه به سبك مورخان اروپايي كتابي در تاريخ ايران بنگارد و نكات تاريخي را در آن مندرج سازد . وي از دوم ذيحجة ۱۳۲۲ ديده ها و شنيده هاي خود را در بارة انقلاب مشروطه و بيداري ايرانيان ثبت كرد و چون به محافل آزادي خواهان آن زمان ــ كه به دفاع از مشروطه تشكيل مي شد ــ راه داشت ، توانست گفتگوهاي آنان را يادداشت كند؛ او نظر خود را نيز اغلب به آنها مي افزود . وي ابتدا قسمتي از يادداشتهايش را به صورت پاورقي در روزنامة كوكب ــ كه خود مدير و ناشرش بود ــ منتشر كرد. ظاهراً توجه مردم به اين پاورقيها، ناظم الاسلام را به فكر چاپ و نشر جزوه هاي مستقلي با عنوان «تاريخ بيداري ايرانيان » انداخت . بدين ترتيب چاپ اول اين اثر به صورت جزوات هفتگي به قطع خشتي و به خط نسخ و حواشي و پاورقي به خط نستعليق با چاپ سنگي و نقاشي صورت اشخاص و با كيفيتي تقريباً مناسب در پنجاه وپنج جزوه شانزده صفحه اي منتشر شد.